Recenzo de Donald Broadribb
Duakanonaj sed unuarangaj
Fonto: Revuo Esperanto
Aldonita de Stano Marček (2012-03-03)
Per ĉi tiuj tri volumoj pli-malpli kompletiĝas la traduko de la kristana Biblio. Zamenhof la unua tradukis en Esperanton la judan Biblion, el la antikvaj hebrea kaj arameaj lingvoj. Ial, lia traduko neniam aperis kiel aparta libro. Kvazaŭ plene ignorante la judajn esperantistojn, oni aperigis ĝin (kun modifoj) nur kiel parton de la protestanta kristana Biblio. La Biblioj de la romkatolika eklezio kaj de la ortodoksaj eklezioj enhavas ankaŭ verkojn, kiujn apenaŭ konas la protestantoj kaj judoj.
Kun almenaŭ unu escepto, la diversaj verkoj en La duakanonaj libroj rolas aŭ rolis en la oficiala teksto de la Biblio laŭ iuj eklezioj kaj skoloj. Sed definitiva prateksto de neniu el tiuj verkoj plu ekzistas, tiel ke diversaj variantoj de tiuj tekstoj abundas. Gerrit Berveling tre zorge kaj klere strebis redoni en Esperanto la diversajn variantojn, almenaŭ la plej atentindajn, en sia eldono. Li nomas tiujn verkojn „duakanonaj“ libroj, ĉar ilia oficiala statuso kiel jes aŭ ne parto de la Biblio dependas de la religia grupo koncerna.
Pri kio temas tiuj „duakanonaj“ verkoj? Temas plejparte pri verkoj el la antaŭ-kristana epoko, sed kun esceptoj. Kelkaj estas, aŭ pretendas esti, historiaj rakontoj; aliaj resumas diversajn partojn de la juda spertaro antikva (ne ĉiam konforme al la enhavo de la tradicia tekstaro de la tenaĥo, t.e. la juda nomo de tio, kion kristanoj nomas Malnova testamento). Kelkaj eble havas ian literaturan valoron, aliaj estas nur amatorecaj piaĵoj; la religia valoro de la verkoj dependas de la vidpunktoj de la legantoj. Ĉiuj havas historian gravon por personoj kiuj volas scii pri la naturo kaj iom-post-ioma karaktero de la Biblio. Gerrit Berveling tre zorge, honeste kaj neŭtrale tradukis kaj prikomentis la verkojn en la tri volumoj. Lia lingvaĵo estas neriproĉebla. Kiel klera eldono, ĝi ne estas superebla. Multegajn centojn da horoj li dediĉis al sia tasko, pro kio la aktuala klerularo, ĉu esperantista, ĉu neesperantista, ŝuldas al li enorman dankon. Efektive, malfacile oni trovas egale modele preparitan tekstaron modernlingvan en etna lingvo.
